Tsunami önlemleri maddeler halinde
Hem / Natur, Miljö & Klimat / Tsunami önlemleri maddeler halinde
Normal faylar üzerindeki hareket de deniz tabanının yer değiştirmesine neden olacaktır, ancak bu tür olayların en büyüğünün boyutu normalde önemli bir tsunamiye yol açamayacak kadar küçüktür. Bu tatbikatlar, insanlara acil durum planlarını oluşturma ve uygulama konusunda bilgi verir.
Tsunami, yüzyıllardır insanların korkulu rüyası haline gelmiş doğal bir olaydır.
Okul müfredatlarında, doğal afetlere karşı hazırlık konularının yer alması, toplumsal farkındalığı artırmak ve insanların nasıl davranması gerektiğini öğretmek açısından önemlidir. 2004 ve 2011 yıllarında yoğun olarak incelenen tsunamilerin ardından 2013 yılında, değiştirilmiş ESI2007 ve EMS deprem yoğunluk ölçeklerine mümkün olduğunca yakın eşleşmesi amaçlanan Entegre Tsunami Yoğunluk Ölçeği (ITIS-2012) adlı yeni bir 12 puanlık ölçek önerildi.
Tsunamiye karşı nasıl önlem alınabilir?
Tsunami esnasında ne yapmalı?
Bir tsunaminin ardından yapılması gerekenler
Referans: "Hydrolic Disaster: Tsunami" Şuradan alındı: https://schoolsciencetaskaboutdisasterivangarcia.weebly.com/hydrolic-disaster-tsunami.html
Fırtına ve aşırı rüzgarda almanız gereken önlemler
Tsunami, deniz tabanının aniden deforme olması ve üstteki suyun dikey olarak yer değiştirmesi sonucu ortaya çıkabilir.
Depremlerden sonra kıyılarda görülen yavaş ama anormal su düzeyi değişimi, tsunami dalgalarının ilk habercisidir. Kıyıya ilk varan kısım sırt ise, karada ilk fark edilen etki büyük bir kırılan dalga veya ani su baskını olacaktır. Ancak "tsunami" gibi "sismik deniz dalgası" da tamamen doğru bir terim değildir; çünkü deprem dışındaki kuvvetler (su altı toprak kaymaları, volkanik patlamalar, su altı patlamaları, karanın veya buzun okyanusa çökmesi, göktaşı çarpmaları ve hatta hava koşulları dahil) atmosferik basınç çok hızlı değiştiğinde suyun yerini değiştirerek bu tür dalgalar oluşturabilir.
Tsunamiler Akdeniz bölgesinde ve genel olarak Avrupa'da genellikle hafife alınan bir tehlikedir.
Her iki olay da büyük tahribatlara neden olabilir, ancak kasırgalar daha çok yüzeyde şiddetli rüzgarlar ve su baskınlarına yol açarken, tsunamiler deniz tabanındaki devasa enerji birikimlerinin sonucudur.
Hortumlar ve Tsunamiler
Hortumlar da büyük yıkıcı güçleri olan doğa olaylarındandır.
Tsunamilere karşı alınan başlıca önlemler şunlardır:
- Erken uyarı sistemleri: Tsunamileri önceden tespit eden uydu tabanlı erken uyarı sistemleri, kıyı bölgelerindeki insanları tahliye etmek için zaman kazandırır.
- Tsunami eğitimleri: Kıyı bölgelerinde yaşayan topluluklar, tsunamilere karşı nasıl korunacakları konusunda düzenli olarak eğitilmelidir.
- Altyapı güçlendirmeleri: Kıyı bölgelerinde tsunami dirençli yapılar inşa edilmesi, can ve mal kayıplarını en aza indirmeye yardımcı olabilir.
- Ağaçlandırma ve doğal bariyerler: Kıyı bölgelerinde erozyonu önlemek ve dalgaların gücünü azaltmak amacıyla ormanlık alanlar ve doğal bariyerler oluşturulmalıdır.
Sonuç
Tsunamiler, doğanın en yıkıcı olaylarından biridir ve deniz tabanında meydana gelen depremler, volkanik patlamalar ya da zemin kaymaları sonucunda oluşur.
Erozyon, yeryüzündeki toprağın aşınıp taşınması olayıdır. Erken uyarı sistemleri ve afet eğitimleri, tsunamilerin yıkıcı etkilerini azaltmada hayati öneme sahiptir. Tsunami sözcüğü, dünya dillerine ilk olarak 15 Haziran 1896’da Japonya’da meydana gelen ve 21.000 kişinin hayatını kaybettiği Büyük Meiji Tsunamisi sonrasında girmiştir.
Bu, tsunami gelmeden önce dalgaların yüksekliğinin genelde düşük olduğu anlamına gelir; fakat sahile yaklaştıkça dalgaların bu yüksekliği, can ve mal kaybına yol açacak kadar artar. Dezavantaj yüzlerce metreyi aşabiliyor ve tehlikenin farkında olmayan insanlar bazen meraklarını gidermek veya açıkta kalan deniz tabanından balık toplamak için kıyıya yakın kalıyorlar.
Zarar veren bir tsunaminin tipik dalga periyodu yaklaşık 12 dakikadır.
Tsunami nasıl gerçekleşir?
Tüm dalgaların pozitif ve negatif zirveleri, yani bir tepe ve bir çukuru vardır. Depremler, volkanik patlamalar ve diğer su altı patlamaları (sualtı nükleer cihazlarının patlamaları dahil), heyelanlar, buzul buzağıları, göktaşı çarpmaları ve suyun üstünde veya altında meydana gelen diğer rahatsızlıkların tümü, bir tsunami oluşturma potansiyeline sahiptir.
Tsunami dalgaları normal deniz dalgalarına benzemez çünkü dalga boyları çok daha uzundur.
Doğu Akdeniz'deki diğer ülkelerin, özellikle Yunanistan'ın deniz altındaki aktif fay hatlarıyla etkileşimde bulunması, Türkiye için önemli bir tehdit oluşturur. Sonraki 6 dakika boyunca tsunami dalgası çukuru bir sırt haline gelir ve bu süre zarfında deniz dolar ve karada yıkım meydana gelir. Hortumlar, kümülüs bulutlarıyla bağlantılı olarak oluşur ve silindir şeklinde dönen bir rüzgar türüdür.
Tsunamiler 30-30 metre yüksekliğindeki dalgalarla saatte 30-50 km hızla seyahat edebilir. Eğer deprem okyanus tabanında derin bir yerde gerçekleşirse, oluşan dalgalar daha az enerji kaybı ile sahile ulaşır. İkincisi, Sicilya ve Calabria'da 123.000'den fazla can aldı ve modern Avrupa'nın en ölümcül doğal felaketleri arasında yer alıyor.
Özellikle dik yamaçlı kıyılarda ve V tipi daralan körfezlerde tsunami dalgaları, çok şiddetli akıntılar ve tahribatlar yaratabilir.